Tahribatsız Muayene (Non-destructive testing, NDT), malzemelerde kalite kontrolün en önemli bölüm olup, üretimimin tamamlayıcı kısmını oluşturmaktadır. Tahribatsız muayenede malzemenin bütünlüğüne herhangi bir zarar vermeden, iç ve dış oluşan bozuklukların tespiti amaçlanmaktadır.
PT yönteminde yüzey hatalarının tespiti için kullanılmaktadır. Tespit edilmek istenilen numunede hatalar yüzey altında veya yüzeyle bağlantısı kesilmiş ise bu yöntem kullanılamaz. Bu metotta numuneler aşırı gözenekli değil ise metal olup olmamasına bakılmaksızın yapılabilir, ancak numune yüzeyi temiz ve düzgün olmalıdır. Bu koşullara uymayan numunelerde sonuç yüksek doğrulukta çıkmayabilir.
ATACERT Belgelendirmede, Sıvı Penetrant (PT) testleri gerekli eğitim ve tecrübeye sahip uzmanlar tarafından yapılmakta ve raporlanmaktadır.
1) Sıvı Penetrant (PT) testinin uygulama alanları nerelerdir?
Alüminyum, bakır gibi metalik veya seramik, plastik gibi metalik olmayan bütün malzemelerde, yüzey hatalarının tespitinde kullanılabilir. Bu yöntem, ferromanyetik olmayan malzemelerin yüzeylerindeki hataların tespitinde de kullanılabilir.
2) Sıvı Penetrant (PT) testi nasıl yapılmaktadır?
Yöntemin fiziksel ilkesi, cisim üzerine serbest olarak bırakılan bir sıvı damlası ile cisim yüzeyi arasındaki kohezyon kuvveti nedeniyle oluşan yüzey gerilimi ile açıklanır. Bu özellikten yararlanarak, yüzey süreksizliği içeren cismin üzerine ıslatma özelliği iyi olan bir sıvı sürüldüğünde, hatalı yerde sıvı kılcallık özelliğinden dolayı birikecek, bu sıvıyı belirgin hale getiren geliştiriciler ile de (developer) yüzey süreksizlikleri izlenebilir.
Test yapılacak numune yüzeyi öncelikle mekanik ya da kimyasal yolla temizlenir. Temizlenmiş muayene edilecek yüzeye penetran (girici ) sıvı sürülür ve en az 5- 40 dakika arasında sıvının çatlak ve gözeneklere girmesi için beklenir. Yüzeydeki fazla penetrant sıvı temizlenir. Penetrantın yüzeye çıkabilmesi için geliştirici uygulanır. Testi yapılan malzeme incelenerek belirlenen izler yorumlanır. Süreksizlikler çatlak türünde ise çizgisel belirtiler, gözenek türünde ise yuvarlak belirtiler elde edilir. Muayene sonrası malzeme temizlenir. Değerlendirme sonrası raporlama yapılır.
3) Sıvı Penetrant (PT) testinde kullanılan standartlar nelerdir?
EN ISO 3452-1 – Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi
Bölüm 1: Genel kurallar
EN ISO 3452-2 – Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi
Bölüm 2: Penetrant malzemelerinin muayenesi
EN ISO 3452-3 – Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi
Bölüm 3: Referans muayene blokları
EN ISO 3452-4 – Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi
Bölüm 4: Cihazlar
EN ISO 3059 – Tahribatsız muayene – Penetrantla muayene ve manyetik parçacıkla muayene – İnceleme şartları
EN ISO 23277 – Kaynakların tahribatsız muayenesi-Kaynakların penetrant muayenesi – Kabul seviyeleri
EN 1371-1 – Dökümler-Sıvı penetrant muayeenesi
Bölüm 1: Kum, basınçsız ve düşük basınçlı kalıp dökümler
EN 1371-2 – Dökümler-Sıvı penetrant muayeenesi
Bölüm 2: Hassas dökümler
EN 10228-2 – Çelik dövmelerin tahribatsız muayenesi
Bölüm 2: Penetrant muayenesi
EN ISO 10893-4 – Çelik boruların tahribatsız muayenesi
Bölüm 4: Yüzey kusurlarının tespiti için dikişsiz ve kaynaklı çelik boruların sıvı penetrant muayenesi
