Tahribatsız Muayene (Non-destructive testing, NDT), malzemelerde kalite kontrolün en önemli bölüm olup, üretimimin tamamlayıcı kısmını oluşturmaktadır. Tahribatsız muayenede malzemenin bütünlüğüne herhangi bir zarar vermeden, iç ve dış oluşan bozuklukların tespiti amaçlanmaktadır.
Akustik Emisyon (AE), gerilme altındaki malzemelerde bir ya da daha çok yerel kaynağın hızla enerji salarak geçici elastik dalgalar ürettiği olaylar ve bu şekilde oluşan geçici elastik dalgalar olarak tanımlanır. Bütün katı malzemeler belli bir elastikliğe sahiptir; dış kuvvetler altında genleşirler veya sıkıştırılırlar, kuvvet ortadan kalktığında ise bir yay gibi geri gelirler. Kuvvet ve dolayısıyla elastik deformasyon ne kadar fazla ise elastik enerji o kadar fazla olur. Eğer elastik limit aşılırsa kırılma veya çatlama olabilmektedir. Bu, gevrek malzemelerde hemen, diğer malzemelerde belli bir plastik deformasyon sonrası meydana gelir. Eğer elastik olarak genleşmiş malzemede boşluk, inkluzyon gibi bir hata varsa çatlamalar yüksek derecede streslenen bu noktalarda oluşarak hızlı bir dislokasyonla malzeme enerjisini atarak gevşer. İşte elastik enerjinin hızla serbest bırakılmasına Akustik Emisyon olayı denir. AE bir elastik dalga üretir, malzemede yayılan bu dalga uygun sensörlerle detekte edilebilir ve analiz edilebilir.
1) Akustik Emisyon (AE) Testinin uygulama alanları nerelerdir?
AE muayene yöntemi ile metal ve seramiklerde çatlak başlangıcı, yorulma çatlağı ilerlemesi, gerilmeli korozyon çatlaklarının saptanması, faz dönüşümleri ve dislokasyon hareketleri gibi çeşitli olaylar incelenebilir. Depolama Tankları, Boru Hatları, Basınçlı Kaplar, Gerilim altındaki yapılarda (köprü gibi) bu yöntem uygulanabilir.
2) Akustik Emisyon (AE) Testi nasıl yapılmaktadır?
Uygulanan gerilim sonucu kaynaktaki ani hareket bir gerilim dalgası oluşturur. Yapıdaki yayılan dalgalar yüzeye yerleştirilen hassas bir piezoelektirik güç çeviriciyi uyartır. Malzemeye uygulanan gerilim artarsa bu yayımlardan (emissions) çok fazla miktarlarda üretilecektir. Yüzeye ulaşan zayıf titreşimlerin bir veya daha fazla algılayıcı vasıtasıyla alınıp yükseltilerek değerlendirilir.
3) Akustik Emisyon (AE) Testinin avantajları nedir?
Test süreleri kısadır ve bir yapının bütünlük kontrolü tek aşamalı bir test ile yapılabilmektedir.
Sensörler arası ölçüm mesafesi diğer metotlara göre yüksek olduğundan hazırlık aşaması daha kısadır.
AE testi, yeterli basınçlandırma/yük sağlanması durumunda işletme koşulları altında da uygulanabilir.
Tüm kontrol bölgesi yerine sadece algılayıcılara erişim yeterli olmaktadır.
Yeraltı veya yerüstü sistemlere uygulanabilen bir yöntem olup, su altı uygulamaları dahil olmak üzere farklı sensör tipleri bulunur.
Manyetik Parçacık Testi (MP), Ultrasonik Muayene (UT), Radyografik Muayene (RT) yöntemleri hata geometrisine bağlı olmasına rağmen Akustik Emisyon (AE) hatanın geometrisine bağlı değildir.
Akustik Emisyon (AE) yönteminde test sırasında sonuçlar alınabilir. Eş zamanlı bir kontrol yöntemidir.
Büyük yapılarda (Küresel LPG tankları veya depolama tankları) hata konumlandırılmasına olanak verir.
